Wat is upcycling?

Sinds de jaren ´80 is het idee van recycling onder de aandacht gebracht in talloze spotjes op tv, maar ook in de kranten en nieuwsbladen kwam het veelvuldig ter sprake. In feite gaat het bij recyclen om het nemen van een object om dit vervolgens tot zijn ruwe grondstof terug te brengen. Deze grondstof kan dan weer voor de productie van gelijke of andersoortige producten gebruikt worden. Maar deze blog gaat niet over recycling, maar over een aanverwant idee: upcycling. We horen je vragen wat daar mee bedoeld wordt. Dit en meer gaan we uit de doeken doen in deze blog. Dus lees snel verder wat het is en hoe je het kunt toepassen.  

DIY op een groene manier

Het is heel fijn om zelf dingen te maken. Gewoon precies datgene in elkaar zetten wat je nodig hebt, bijvoorbeeld een tuinset. Die kun je voor vele honderden euro´s aanschaffen, maar net zo goed zelf maken. Daar heb je niet veel meer voor nodig dan een tiental pallets. Natuurlijk zit je graag het liefst zacht. Daar kun je kussens voor kopen. Het hergebruiken van een pallet als dragend onderdeel van een tuinset noemen we een proces van upcycling. In feite wordt hierbij de pallet uit zijn oude context gelicht, een logistiek proces binnen een bedrijf, en in een nieuwe geplaatst: in de tuin als onderdeel van een meubelset. Bij upcycling krijgt een ding een nieuwe functie in een nieuwe context. 

De term heeft ook een betekenis binnen de grondstoffenindustrie waarbij een grondstof gerecycled wordt en daardoor zuiverder uit dit proces komt. De ´up´ staat dus voor de verhoging in zuiverheid. Dit is echt niet het begrip dat wij hier hanteren.  Door te doen aan upcycling, is het mogelijk om duurzaam bezig te zijn, zeg maar DIY (do it yourself) op een groene manier. 

Andere voorbeelden van upcycling 

Er zijn legio voorbeelden te noemen waarmee het concept van upcycling concreet gemaakt kan worden. Zo zijn er bedrijven die zich toeleggen op het omtoveren van oude olievaten tot hondenmanden. Dan zagen ze er een pasvorm uit, bewerken deze en zorgen ervoor dat er gemakkelijk een kussen in kan. Zo kunnen honden, maar ook katten er heerlijk in liggen. Wanneer je denkt dat schroot, oude objecten of wrakhout geen waarde kan hebben, moet je maar eens goed online rondkijken. Er is vrijwel van alles van te maken: lampen, meubels, kasten, sieraden en ga zo maar door. Het gaat er telkens om dat je iets dat als waardeloos gezien wordt als het ware weer waardevol maakt. 

Upcycling en de relatie met found object art

Het grappige is dat er ook een heel duidelijke connectie te maken valt tussen kunst en upcycling. Dat kan via het concept van objet trouvé. Dat is Frans voor gevonden object. In het Engels spreekt men van found object. Dat maakt essentieel onderdeel uit van de found object art. In principe gaat het erom dat een kunstenaar weggegooide objecten vindt, bijvoorbeeld buiten. Het kan van alles zijn: flessendopjes, stukjes ijzer, houtdelen, oud speelgoed, koffers, vacht, veren; you name it. Dit kan vervolgens een creatieve ingeving bij de kunstenaar opleveren waar hij of zij mee aan de slag gaat. 

In de found object art is het mogelijk om verschillende objecten bij elkaar te brengen en hier een sculptuur of montage van te maken. De objecten die gevonden zijn worden dus bij elkaar gebracht in een kunstzinnige eenheid: het kunstwerk. Zo krijgen ze een waardevolle nieuwe bestemming. Hier zien we heel duidelijk een voorbeeld van upcycling, maar met een esthetische motivering. Toeval speelt duidelijk een belangrijke rol bij het ontstaan van het found object artwork, daarom noemen we dit ook wel aleatorische kunst. Dit idee van toevalskunst zien we ook in de muziek en in de schilderkunst terug. In een volgende blog gaan we je meer vertellen over found object art en hoe je daar zelf mee aan de slag kunt. 

Veel plezier met het upcyclen van verwaarloosde en weggooide objecten!